ORDE PASSERIFORMES Zangvogels

Familie Zosteropidae.

Geslacht Zosterops. Ze komen uit Azië, Afrika en Australië. De Brilvogels klein van stuk, het zijn echte gemeenschapsvogels die in de broedperiode insecten en voorts vruchten en nectar nodig hebben. Een grotere groep vraagt een grote beplante volière, in een kistkooi kan maar één paartje gehouden worden. Ze kunnen redelijk goed tegen de vorst.

Deze 10 – 12 cm grote groenachtige vogeltjes, zijn bijna overal te vinden in de tropische bossen van de Oude Wereld.

De naam vestigt de aandacht op de opvallende zilverkleurige veertjes, die gewoonlijk een ring om het oog vormen. Deze ringen zijn verschillend van breedte; bij een aantal soorten zijn ze onvolledig en een enkele maal ontbreken ze geheel. Alleen bij één soort: de Geelringbrilvogel – Zosterops wallacei van de Kleine Soenda-eilanden heeft de oogring niet een witte, maar een gele kleur.

Brilvogels zijn verspreid over praktisch geheel Afrika en ten zuiden van de Sahara, over Madagaskar en de nabij gelegen eilanden en over de warme delen van Azië, oostwaarts tot Japan, de Filippijnen en Samoa, en zuidwaarts tot het Maleise en Australische gebied, met inbegrip Tasmanië, Nieuw Zeeland en de Macquarie eilanden. Ook zijn ze overgebracht naar Hawaï, waar ze goed gedijen en van waaruit ze zich verspreiden naar andere eilanden.

Het zijn uitsluitend boomvogels, maar alle soorten komen op de grond om in kleine beekjes te baden en sommigen gaan wel eens op de tuinpaden zitten.

Bij de hofmakerij van de brilvogel kan het vrouwtje vrij agressief worden. Het mannetje is daarvan maar al te goed op de hoogte en heeft voor die vervelende voorvallen altijd wat voedsel bij de hand. Echt bang voor zijn partner is hij echter niet, maar het lijkt hem in die situatie toch blijkbaar beter om in vredesnaam maar de wijste te zijn. Bij het benaderen van het vrouwtje gaat hij uiterst voorzichtig te werk. Behoedzaam trippelt hij zijdelings langs de tak, waarop het vrouwtje gezeten is, en rust daarbij niet voordat hij gezellig naast haar zit.

De manier waarop hij dit doet is bijzonder elegant en verrassend. Als een turner aan de rekstok slaat hij enige malen achterover om de tak en blijft dan met de buik omhoog direct onder haar hangen. Komt het vrouwtje hiervan onder de indruk, dan kan ze hem met de snavel in de zachte buikveren kroelen en daarmee blijkt het pleit voor het mannetje gewonnen te zijn.

Het kan echter ook anders gaan. Het vrouwtje kan woedend worden en dan bedreigd ze de duidelijk op aanval wachtende acrobaat met wijdgeopende snavel. In dit geval zwaait het mannetje bliksemsnel omhoog om zijn snavel in haar geopende bek te steken. Hij geeft dan voedsel aan haar op de wijze zoals de ouders dit aan de jonge vogels doen, wat uit de kokhalzende bewegingen is af te leiden. Dit blijkt inderdaad een kalmerende werking op het vrouwtje te hebben. Valt het met de woede van het vrouwtje nogal mee en dreigt ze alleen met gesloten snavel, dan volstaat het mannetje ermee om de punt van zijn snavel met die van haar aan te raken. Daarbij laat hij zijn tong een stukje in de snavel van het vrouwtje glijden, maar het wordt niet onmogelijk geacht dat onder deze omstandigheden ook voedsel wordt verstrekt. Deze nestel en baltsgedragingen komen in grote trekken bij alle soorten Brilvogels overeen.

De vogels leven in groepsverband, maar aan het begin van het broedseizoen valt de groep uiteen.

De trillers die de mannetjes dan laten horen, zijn welluidend en goed te verdragen.

Het diepe komvormige nest wordt gewoonlijk aan twee takken opgehangen en heeft een doorsnede van ongeveer vijf centimeter. Als bouwmateriaal worden grashalmen en korstmos gebruikt, die met spinnenwebben stevig met elkaar worden bevestigd. De bekleding bestaat uit zacht gras, schapenwol en kapok. Het legsel bestaat uit 2 – 4 lichtblauwe eieren die 10 -11 dagen door beide ouders bij toerbeurt worden bebroed. Gewoonlijk twee broedsels per jaar.

De jongen blijven 9 – 13 dagen op het nest en kunnen dan vliegen.

Ze worden door beide ouders met rupsen gevoerd, die in de snavel al tot pulp worden gemaakt. Na het uitvliegen blijven de jongen nog 2 – 3 weken bij hun ouders.

Het voedsel van de volwassen Brilvogels bestaat uit insecten, honing en vruchten.

De insecten worden tussen de bomen en struiken gevonden: vliegende termieten, rupsen en bladluizen. Om vruchtvlees en honing op te slurpen is een doelmatige borstelachtige tong aanwezig. Daarvoor wordt de puntige snavel door de basis van een bloem gestoken, waarna met de tong de honing en het vruchtvlees behendig kunnen worden opgelikt. Op dergelijke wijze wordt zacht fruit, zoals bessen, druiven, papaya’s e.d. behandeld. De vogels prikken door de schil of het velletje heen en zuigen vruchtvlees of sap op. Van elke vrucht wordt slechts een beetje opgegeten en als gevolg daarvan wordt grote schade aan de oogst toegebracht. Door het opereren in grote groepen wordt het uiteraard nog erger gemaakt.

Vaak leven ze in grote groepen, gemeenschappelijk wordt tussen de bomen en struiken naar voedsel gezocht, waarbij de vogels door zacht geroep contact met elkaar houden. Vliegt een vogel roepend uit een boom, dan volgt de rest in een lange rij. Dit kan in alarmsituaties gebeuren, maar absoluut noodzakelijk is dit niet: men doet het ook als er geen vuiltje aan de lucht is. De behoefte aan gemeenschap is zo groot, dat ze op gemeenschappelijke slaapplaatsen vaak tegen elkaar aangedrukt gaan zitten, waarbij ze elkaar verzorgen en de veren poetsen.

Brilvogels zijn uitstekende volièrevogels en kunnen gemakkelijk met kleinere vogels samen gehouden worden. Hij heeft een uitgesproken vriendelijke aard en is erg bewegelijk.

Al met al, een vogel om met plezier naar te kijken en zijn gedragingen gade te slaan.

De acclimatisatie levert gewoonlijk geen moeilijkheden op. Fruitvliegjes zijn in hoge mate de voorkeur. Maar ook ander klein levend voer zoals buffalo’s, pinky’s e.d. versmaden zij niet. Met daarbij een prima insecten - en vruchtenpaté, aangevuld met diverse soorten fruit en wat nectar zullen ze spoedig tot voortplanting komen. Helaas komt het vaak voor dat Brilvogels op oudere leeftijd hun kleur verliezen. Met wat spirulina door het voer kan vaak dit euvel opgelost worden.

In de zomermaanden zijn ze in de buitenvolière goed te houden. Aanbevolen wordt deze volière te beplanten met insectenlokkende struiken en planten, de vogels zullen dan op insectenjacht gaan en hun eventuele jongen ermee voeren.

Bij de vogelliefhebbers zijn al vele Brilvogels met succes tot voortplanting gekomen.

Op een leeftijd van 5 dagen moeten de jongen met 2.3 mm geringd worden.

Onderstaand enkele brilvogelsoorten.

Ganges of Indische brilvogel – Zosterops palpebrosus palpebrosus - Oriental White eye.

Grijsrug brilvogel – Zosterops lateralis -Grey-backed White eye.

Geelringbrilvogel - Zosterops wallacei - Yellow-spectacled White-eye

Roodflankbrilvogel - Zosterops erythropleurus - Chestnut-flanked White-eye